Glossary |
Terms that are on use on this site.
|
|
You can always search for entries (regexp permitted). |
|
|
|
| J |
| There are 11 entries in the glossary. |
| Pages: 1 2 » |
| jad | jad (hebr.) = ruka, odnosi se takođe i na pokazivač kojega koristi hazan prilikom čitanja Sefer Tora da ne bi rukom dodirivao osjetljivi rukom pisani tekst. Pokazivač se obično završava ukrasom u obliku ruke sa ispruženim kažiprstom - a pravi se od srebra, slonovače, mesinga ili drveta.
(množina: jadot)
|
| | |
| jarcajt | {mospagebreak}jarcajt [ili jorcajt] (Jidiš) – doslovno: godina vremena, godišnjica smrti preminulog člana porodice koja se obilježava posjetom grobu - te zajedničkim učenjem u minjanu (u kući ili u sinagogi) iza koga se govori kadiš derabanan. U sefardskom folkloru godišnjica smrti preminulog člana porodice se naziva anju (godina) – a zajedničko učenje naziva se meldadu ili limud.
Običaj je da se na godišnjicu smrti odlazi na grob preminulog, a da u kući tokom cijelog dana gori kandilo ili svijeća.
|
| | |
| ješiva | ješiva (hebr.) – u Talmudu: naziv za zasjedanje Sanhedrina (Vrhovnog Suda) u egzilu; danas: učilište, akademija na kojoj se izučavaju Biblija i biblijski komentari, rabinika, (H)alaha, filosofija i sl.
(množina: ješivot)
|
| | |
| Jidiš | Jidiš = jezik Jevreja Istočne i Srednje Evrope. Danas među lingvistima preovladava uvjerenje da se radi o slovenskom jeziku čiji je leksikon uglavnom njemački, uz mnoge slavizme, hebraizme i arameizme.
Ranije se tvrdilo da se radi o visokom Njemačkom koji se kasnije, u narodnom govoru, vulgarizovao i žargonizovao, i kome su pridodate mnoge strane, ne-germanske riječi i konstrukcije.
Činjenica da je sintaksa ovog jezika eminentno slovenska (iako još uvijek zbunjuje činjenica da je leksički fond jezika uglavnom njemačkog porijekla) navodi savremene istraživače da odbace staru i usvoje novu teoriju.
Danas se u Americi Jidiš proučava na katedri za slavistiku a ne na katedri za njemački jezik i književnost.
|
| | |
| Jizkor | Jizkor - “Sjeti se (Bože)”, početne riječi liturgijskog teksta koji se u posljednjim stoljećima uvriježio među aškenaskim Jevrejima – a kojim se zaziva božanska milost nad preminulim članovima porodice (vidi takođe: “El male rahamim”). Među sefardskim Jevrejima nastao je u istu svrhu liturgijski tekst koji se zove (H)aškava. |
| | |
| Jom (h)-Šoa | vidi: Jom (h)-Šoa ve(h)a-Gevura |
| | |
| Jom (h)-Šoa ve(h)a-Gevura | Jom (h)-Šoa ve(h)a-Gevura (hebr.) = Dan (sjećanja na žrtve) Holokausta i (dan) herojstva.
Odlukom da se za Dan sjećanja na žrtve Holokausta proglasi upravo 27. Dan mjeseca Nisana na koji je, 1943. godine, otpočeo ustanak u Varšavskom getu kao da se htjelo dati smisla smrti šest miliona Jevreja. Odabirom upravo ovog dana kao da se htjelo reći da je iz Holokausta, ako ništa, izvučena pouka da narod ne smije biti pasivni posmatrač vlatite istorije. Ustankom u Varšavskom getu Jevreji su se trgli iz viševjekovne pasivnosti i ponovo stupili na istorijsku scenu.
|
| | |
| Jom (h)a-Kipurim | Jom (h)a-Kipurim (hebr.) – doslovno: Dan od pomirenja, deseti dan mjeseca Tišrija, najstrožiji post, dan priznanja svih propusta, grijehova i bezakonja.
Jom (h)a-Kipurim je dan pokajanja za sviju: za pojedinca i za zajednicu – i predstavlja završetak procesa oprosta i pomirbe Izraelu. - Stoga, svi su dužni pokajati se i priznati vlastite grijehe na Jom (h)a-Kipurim. Micva jom (h)a-kipurimskog priznanja grijehova (heb: viduj) počinje već u poslijepodne dana koji prethodi Jom (h)a-Kipurimu – i to prije jela – da se čovjek ne bi zagrcnuo i udavio u toku posljednjeg objeda pred post (te umro nepokajan). Unatoč činjenici da je neko priznao svoje grijehe uoči Jom (h)a-Kipurima prije obroka – svejedno dužan je ponoviti svoje priznanje na Jom (h)a-Kipurim – i to na večernjoj, jutarnjoj, dodatnoj, popodnevnoj i zaključnoj molitvi. Pojedinci padaju na lice i na večernjoj molitvi tokom svih dana u godini – na Jom (h)a-Kipurim svi padaju na lice u svim molitvama – jer se radi o danu pokajnica, molbi i posta. Prilikom viduja neophodno je tačno i iscrpno definisati grijeh. Svako ko u ovoj stvari pretjeruje dostojan je pohvale. Pokajanje se sastoji u tome da grješnik ostavi svoj grijeh, da ga ukloni iz svojih misli – i da odluči u svom srcu da ga više neće počiniti. Nije dovoljno pokajati se u srcu – nego je potrebno verbalno iskazati opredjeljenje o ne vraćanju na dotični grijeh – npr: “Posramih se i postidjeh se dijela svojih – i nikad se više neću vratiti na njih”.
Na Jom (h)a-Kipurim zabranjeno je čak i obredno pranje ruku prije “Kerijat Šema” (recitovanja biblijskog odjeljka “Čuj Izraele” sa uvodnim i zaključnim blagoslovima) ili molitve – kao što se inače čini tokom godine – nego se ruke očiste nasuho i potom se moli. Ko bi bio onečišćen izmetom ili blatom može očistiti mjesto prljavštine bez straha.
Č e s t i t a n j e J o m (h) a – K i p u r i m –a :
Kod Sefarda:
Izraz kojim se čestita muškarcu:
Tizke lešanim rabot!
Neka bi bio pomilovan na mnogo godina!
Odgovor:
Tizke ve-tihje letaarih jamim!
Neka bi bio pomilovan i neka bi doživio duljinu dana!
Izraz kojim se čestita ženi:
Tizki lešanim rabot!
Neka bi bila pomilovana na mnogo godina!
Izraz kojim se čestita skupu:
Tizku lešanim rabot!
Neka biste bili pomilovani na mnogo godina!
Kod Aškenaza:
Gmar hatima tova!
Dobar svršetak pečaćenja!
Na šta se odgovara sa:
Gmar hatima tova!
Dobar svršetak pečaćenja!
|
| | |
| Jom Kipur | vidi: Jom (h)a-Kipurim |
| | |
| Jom-Tov | Jom-Tov (hebr.) = zapovjedni praznik, skupno ime za šest Tora praznika (Prvi dan Pesaha, Sedmi dan Pesaha, Prvi dan Sukota, Osmi dan Sukota, Šavuot i Dan Trubni – odn. Roš (h)a-šana) na koje je zabranjeno obavljanje bilo kakvog posla. |
| | |
|
|
Glossary V2.0 |
